Türkmenistan’ın Amerika Birleşik Devletleri Ziyareti
DERYA SOYSAL

Türkmenistan Dışişleri Bakanlığı’na göre, 20 Ağustos 2025 tarihinde Türkmenistan ile Amerika Birleşik Devletleri arasında on birinci yıllık ikili siyasi istişareler turu Washington’da gerçekleştirildi.

Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Marco Rubio, X platformunda şöyle yazdı:
“Bugün @StateDept’te Türkmenistan Dışişleri Bakanı Meredov’u ağırladım. Amerika Birleşik Devletleri’nin Türkmenistan ile ekonomik ve ticari bağlarımızı güçlendirmek, C5+1 diplomatik platformu aracılığıyla bölgesel entegrasyonu teşvik etmek ve bölgeyi daha güvenli hale getirmek için çalışmaya devam etmek istediğini ifade ettim.”

Hatırlatmak gerekirse, Türkmenistan kalıcı tarafsızlığının otuzuncu yıldönümü vesilesiyle bu yılı barış ve güven yılı ilan etti. Bu yıl, ülke İsrail ile İran arasındaki gerilimler sırasında insani yardım sağlayarak dikkat çekti. O zamandan beri, Amerika Birleşik Devletleri gözünde bölgesel istikrar için güvenilir bir ortak haline geldi.

Görüşmeler sırasında Türkmenistan heyetine Türkmenistan Dışişleri Bakanı Raşid Meredov, Amerikan heyetine ise ABD Dışişleri Bakanlığı Güney ve Orta Asya İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı John Mark Pommersheim başkanlık etti. Toplantıda taraflar, Türkmenistan-Amerika ilişkilerinin mevcut durumu ve gelişme perspektiflerini ele aldı ve güncel uluslararası meseleler hakkında görüş alışverişinde bulundu.

Amerika Birleşik Devletleri, Türkmenistan’ın Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını kazanmasının ardından 1992 yılında diplomatik ilişkiler kurdu. Türkmenistan, ABD ile iş birliği içinde bir ilişki yürütmektedir. İki ülke arasındaki ilişkiler bölgesel güvenlik, ekonomik fırsatlar gibi konulara odaklanmaktadır. Türkmenistan’ın tarafsızlık statüsü, ABD için büyük önem taşımaktadır.

Türkmenistan, “pozitif tarafsızlık” olarak adlandırılan bir dış politika izlemektedir — büyük güçlerle hizalanmaktan kaçınırken, birçok uluslararası ve bölgesel girişime aktif olarak katılmaktadır. ABD Dışişleri Bakanlığı’na göre:
“Ülke, Afganistan ve İran ile uzun sınırlar paylaşan kritik bir coğrafi kavşakta yer almakta ve Afganistan ile Güney Asya alt kıtasına ulaşım, insani yardım ve ekonomik bağlantı sağlayarak bölgesel istikrarı teşvik etmektedir. Türkmenistan, Afganistan’ın kuzey vilayetlerine istikrarı teşvik etmek amacıyla büyük ölçüde sübvanse edilmiş gıda, elektrik ve doğal gaz sağlamaktadır.”

Bu nedenle Türkmenistan, ABD için bölgede önemli bir ortaktır. Önemli bir dönüm noktası, 1998 yılında Türkmenistan’ın eski Cumhurbaşkanı Saparmyrat Niyazow ile ABD Başkanı Bill Clinton arasında gerçekleşen görüşmeydi. Bu görüşmede taraflar, siyaset, ekonomi ve güvenlik gibi çeşitli alanlarda bağları güçlendirme isteklerini dile getirdiler.

Hatırlatmak gerekirse, Temmuz 2012’de ABD’nin Güney ve Orta Asya İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Robert Blake, Türkmenistan’ı Afganistan’a sağladığı insani yardım ve bu ülkeye demiryolu ve enerji bağlantıları inşa etme veya planlama konusundaki katkılarından dolayı övmüştü. Bu projeler arasında Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan (TAPI) doğalgaz boru hattı projesi de yer almaktadır. Blake, bu tür projelerin Türkmenistan’ın bölgesel ekonomik kalkınmada lider olma potansiyeline sahip olduğunu gösterdiğini belirtmiştir (Nichol, J. P., 2013).

20 Ağustos 2025 tarihinde Türkmenistan ve Amerika Birleşik Devletleri, ikili ilişkileri geliştirme taahhütlerini yeniden teyit ettiler. Bu taahhütler arasında güvenlik alanında iş birliği, ticari ve ekonomik bağların genişletilmesi ve “C5+1” bölgesel diplomatik platformu çerçevesinde ortaklığın yoğunlaştırılması yer almaktadır. Bu bilgiler, Türkmenistan’ın Brüksel Büyükelçisi Sapar Palvanov tarafından aktarılmıştır.

ABD Dışişleri Bakanlığı’na göre:
“Amerika Birleşik Devletleri, Türkmenistan ile ortak zorlukların üstesinden gelmek ve gelecek yıl yeni ikili başarıları kutlamak için çalışmaya devam etmeyi dört gözle beklemektedir.”

Kaynak

Ministry of Foreign Affairs of Turkmenistan

The next round of Turkmen-American political consultations took place in the USA

Cooperation between the USA and Turkmenistan - https://eureflect.com