Araştırmacı Yazar , Uzakdoğu Sivil İş Adamları Temsilcisi-Erkin SABİT ŞAVUOT

Tarih: 03.08.2025 12:18

TURAN İLE UYGURLARA NASIL FAYDALI PROJELER YAPILABİLİR?

Facebook Twitter Linked-in

. İşte bu çerçevede Turan işbirliğiyle Uygurlar için gerçekleştirilebilecek stratejik projeler:

I. ULUSLARARASI HUKUKİ VE DİPLOMATİK DESTEK PROJELERİ
1. UYGUR DAVA FONU VE HUKUK BİRLİĞİ
Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) çatısı altında kurulacak bir Uygur Hukuk Savunma Ağı ile:
Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM),
BM İnsan Hakları Konseyi’ne,
Uluslararası Adalet Divanı’na (ICJ),
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) nezdinde temsil sağlanabilir.
Soykırım, zorla çalıştırma, asimilasyon gibi konularda Uygurlar lehine delil dosyaları ve uluslararası davalaraçılabilir.
2. UYGURİSTAN İÇİN DİPLOMATİK TANITIM VE DESTEK HAREKÂTI
Türk devletleri birlikte hareket ederek, Uygur davasını:
BM Genel Kurulu’nda,
İslam İşbirliği Teşkilatı’nda,
Türk Devletleri Zirvesi'nde resmen gündeme getirebilir.
Çin halk cumhuriyetine karşı BM kararları için uluslararası baskı oluşturulabilir.

II. EĞİTİM VE KÜLTÜREL DESTEK PROJELERİ
3. UYGUR GENÇLİĞİNE TURAN BURS PROGRAMI
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan gibi ülkelerde yaşayan Uygur gençlerine:
Eğitim bursları (lisans, yüksek lisans, doktora)
Dil, tarih, siyaset bilimi, hukuk gibi alanlarda yetiştirici programlar sağlanabilir.
Bu gençler, ileride özgür Uyguristan’ın aydın kadroları olabilir.
4. ORTAK DİL VE ALFABE ENTEGRASYONU
Uygur Türkçesi, diğer Türk lehçeleriyle ortak platformlara entegre edilerek:
Ortak medya yayınları (TV, YouTube, radyo),
Ortak e-kitap ve dijital eğitim sistemleri,
Uygur dilinde tarih, kültür, kimlik koruma programları yapılabilir.

III. MEDYA VE HALKLA İLİŞKİLER PROJELERİ
5. UYGUR MESELESİ İÇİN ORTAK ULUSLARARASI MEDYA KAMPANYASI
Turan ülkeleri, medya gücünü kullanarak:
İngilizce, Arapça, Fransızca dillerde belgesel diziler,
Çin’in insan hakları ihlallerini konu alan kampanyalar,
“Doğu Türkistan Gerçeği” temalı sosyal medya hareketleri başlatabilir.
Bu kampanyalar Batı kamuoyunun Çin’e karşı bilinçlenmesini sağlar.
6. TURAN VİCDAN HEYETİ
Türk devletlerinden insan hakları aktivistleri, avukatlar ve akademisyenler ile:
Uygur kamplarına dair tanıklıkları inceleyen,
Çin dışındaki Uygur diasporasını ziyaret eden,
Rapor hazırlayıp uluslararası kurumlara sunan vicdan heyetleri oluşturulabilir.

IV. EKONOMİK VE SOSYAL DESTEK PROJELERİ
7. UYGUR MÜLTECİLER İÇİN ORTAK ENTEGRASYON MERKEZLERİ
Türkiye, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan gibi ülkelerde yaşayan Uygur mülteciler için:
Barınma, iş kurma, sağlık ve kimlik desteği,
Uyum eğitimleri ve Türk vatandaşlığına geçiş kolaylıkları sağlanabilir.
8. UYGUR ESNAFINA VE GİRİŞİMCİSİNE TURAN TİCARET KAPISI
Uygur diasporasına mensup girişimcilere özel:
TDT üyesi ülkelerde şirket kurma kolaylığı,
Vergi indirimi, lojistik desteği,
E-ihracat ve kooperatif destekleri gibi ticari teşvikler verilebilir.

V. GELECEĞİ İNŞA PROJESİ: "UYGURİSTAN'IN YENİDEN TESİSİ"
9. TURAN GELECEK STRATEJİSİ: UYGURİSTAN ANAYASA VE DEVLET MODELİ ÇALIŞMASI
Uygur akademisyenler, tarihçiler ve hukukçular ile:
Bağımsız Uyguristan’ın anayasası, siyasal modeli, resmi dili, hukuk düzeni gibi alanlarda hazırlık belgeleriyazılabilir.
Bu belge, uluslararası muhataplara sunularak “Uygurlar hazır” mesajı verilir.
10. UYGUR DİJİTAL DEVLET PLATFORMLARI
Çin halk cumhuriyetinde  sesi kısılan Uygurlar için:
Diaspora içinde Uygur Meclisi, Uygur Milli Ajansı, dijital diplomasi platformları oluşturulabilir.
Turan coğrafyasından gönüllü destekle profesyonel içerik üretilebilir.

SONUÇ
Turan; bir ütopya değil, bir fırsattır.
Uygurlar için özgürlük, kimlik, adalet ve gelecek; ancak bilinçli bir Turan stratejisiyle sağlanabilir.

         Erkin SABİT ŞAVUOT
(bilgisayar yüksek mühendisi.Araştırmacı yazar)
Turan Konfederasyonu Genel Başkanı
Uygur Federasyonu Genel Başkanı.
Dünya Barış elçileri uzakdoğu direktörü.
Uluslararası basın yayın Konfederasyonu diplomasisi direktörü.
Uzakdoğu ticaret yatırım finans konseyi temsilcisi 
Turan Kızılelma Teşkilatı genel başkanı
Turan Devletleri Teşkilatı TDTStratejik Araştırma genel merkezi Başkanı İletişim;05357951111,05369820000turangrup1111@gmail.com..

تۈركىستان ۋە تۇراندىن ئۇيغۇرلارغا قانداق پايدىلىق پائالىيەتلىك لايىھىلەر قىلىشقا بولىدۇ؟تۇران پىكىرى پەقەت مېلىيىيەتچىلىك رومانتىزىملىرىلا ئەمەس؛ بەلكى، زۇلۇمغا ئۇچراۋاتقان ئۇيغۇرلارغا نىسبەتەن ئېنىق، سىستېمىلىك، خەلقئارا تەسىرگە ئىگە بولغان لايىھىلەرنىڭ سىياسى مەيدانىدۇر. تۆۋەندىكى لايىھىلەر بۇ مەقسەتتە تۇراندىن پايدىلىنىپ، ئۇيغۇر مەسىلىسىگە نىسبەتەن قوللىنىلىدىغان مۇھىم تەدبىرلەر ھېسابلىنىدۇ:I. خەلقئارا قانۇن ۋە دىپلوماتىك قوللاش لايىھىلىرى1. ئۇيغۇر دەۋاسى فوندۇ ۋە قانۇن بىرىكمىسىتۈرك دۆلەتلىرى تەشكىلاتى (TDT)  «ئۇيغۇر قانۇن مۇداپىئە تورى» قۇرۇلۇپ: • خەلقئارا جىنايى تۈزۈم مەھكىمىسى (UCM) غا، • بىرلەشكەن مىللەتلەر ئىنسان ھوقۇقلىرى كېڭىشىگە، • خەلقئارا ئادالەت مەھكىمىسىگە (ICJ) • ياكى ياۋروپا ئىنسان ھوقۇقلىرى مەھكىمىسىگە (AİHM) ۋەكىللىك قىلىشقا بولىدۇ.ئۇيغۇرلارغا قارىتا: • سويقىرىم،    ئىرقىيي مەجبۇرى ئەمگەك، مەدەنىيەتنى يوقاتماق قاتارلىق جىنايەتلەر بويىچە دەلىل-ئىسپات تۇپلىنىپ، خەلقئارا داۋا ئاچقىلى بولىدۇ.2. ئۇيغۇرىستان ئۈچۈن دىپلوماتىك تونۇشتۇرۇش ۋە قوللاش ھەرىكىتىتۈرك دۆلەتلىرى بىرلەشمىسى ئارقىلىق، ئۇيغۇر دەۋاسى تۆۋەندىكى سەھنىلەرگە چىقىرىلىدۇ: • بىرلەشكەن مىللەتلەر بويىچە ئومۇمىي يىغىنى • ئىسلام ھەمكارلىق تەشكىلاتى • تۈرك دۆلەتلىرى تەشكىلاتى زىروىسىچىن خىتاي زۇلمىغا قارشى بىركەن مىللەتلەر قوشۇمىسىدە قارار قوبۇل قىلىش ئۈچۈن خەلقئارا بېسىم ئورنىتىلىدۇ.II. تەربىيە ۋە مەدەنىي قوللاش لايىھىلىرى3. ئۇيغۇر ياشلىرى ئۈچۈن «تۇران» بېلەت پىروگراممىسىتۈركىيە، ئازەربەيجان، قازاقىستان، ئۆزبېكىستان، قىرغىزىستان قاتارلىق دۆلەتلەردە: • ئۇيغۇر ياشلىرىغا تالىپلىق، ماگىستىر، دوكتورا بويىچە تەربىلەش  بېرىلىدۇ • تىل، تارىخ، سىياسىي پەن، قانۇن ساھەلەرىدە تەربىيەلەش لايىھىلىرى تۈزۈلىدۇبۇ ياشلار كېلەچەكتە «ھۆر ئۇيغۇرىستان»نىڭ زېھىن ۋە روھىي مەنبەسى يولباشلىغۈچىلىرى  بولۇپ قالالايدۇ.4. ئورتاق تىل ۋە ئەلىپبە ئىنتېگراتسىيەسىئۇيغۇر تىلىنى باشقا تۈرك تىللىرى بىلەن بىردەك سەھنىلەرگە تولۇق قوشۇپ: • ئورتاق مەدىيا ئەۋەتىلىشى (TV, YouTube, رادىئو) • E-كېتاب، تىل ۋە مەدەنىيەت قوغداش پىروگراممىلىرى • تارىخ، شەخسىيەت ۋە مەدەنىيەت ئۆزلىكىنى ساقلاش پروگراممىلىرى ئىشقا ئاشۇرۇلىدۇ.III. مەدىيا ۋە جەمئىيەت بىلەن ئالاقە لايىھىلىرى5. ئۇيغۇر مەسىلىسى ئۈچۈن خەلقئارا مەدىيا ھەرىكىتىتۇرانغا ئەزا دۆلەتلەر باشلامچىلىق قىلىپ: • ئىنگلىزچە، ئەرەبچە، فىرانسۇزچە بېلگىسى بار بولغان ھۆججەتلىك فىلىملەر • جىنايەت ۋە زۇلمىغا قارشى مەدەنىي مۇناسىۋەتلىك كىرىشتۇرۇلغان مەزمۇن • “شەرقىي تۈركىستان ھەقىقەتلىرى” دەپاتلىرى ۋە سوسيال مەدىيا ھەرىكەتلىرى قوزغىتىلىدۇ.6. «تۇران ۋىجدان ھېيئىتى»تۈرك دۆلەتلىرىدىن ھوقۇق بىلىمگە ئىگە ئادەملەر، قانۇنشۇناس ۋە ئالىملار: • كامپلاردىكى گۇۋاھلىق ۋە جىنايى قوغدىلىشى • سىرتتىكى ئۇيغۇر دىئاسپۇرالىرىغا زىيارەت قىلىش • ۋە خەلقئارا تەشكىلاتقا رېئال دوكلات تەييارلاش قاتارلىق خىزمەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىدۇ.IV. ئىقتىسادىي ۋە ئىجتىمائىي قوللاش لايىھىلىرى7. ئۇيغۇر پاناھلىقلىرى ئۈچۈن تۇران ئىنتىگراسىيە مەركىزىتۈركىيە، قازاقىستان، قىرغىزىستان، ئۆزبېكىستان قاتارلىق دۆلەتلەردە: • تۇراقلىق، تىجارەت، سالامەتلىك، شەخسىيەت ياردىمى • قوشۇلۇش مەشىقلىرى ۋە ئاسان تۈرك شەھەرلىكىگە ئۆتۈش تۈزۈلىدۇ8. ئۇيغۇر سودىگەرلىرى ئۈچۈن «تۇران تىجارەت ئىشىكى»ئۇيغۇر دىئاسپۇراسىدىكى كارخانىچىلارغا: • TDT دۆلەتلىرىدە شىركەت قۇرۇش، • باجتىن مۇستەسنا قىلىش، لوجىستىكا قوللاش • ئېكسپورت، كوئوپېراتىپ، ئې-تىجارەت تۈرىدە تېخىمۇ زور تەرەققىيات ئەمەلگە ئاشۇرۇلىدۇ.V. كەلگۈسىنى قۇرۇش لايىھىسى: «يېڭى ئۇيغۇرىستان تۈزىلىشى»9. «تۇران كېلەچەك ستراتېگىيەسى»: ئۇيغۇرىستان قانۇن-دۆلەت سىستېمىسى لايىھەسىئۇيغۇر ئالىملار، تارىخچىلار ۋە قانۇنشۇناسلار بىلەن: • مۇستەقىل ئۇيغۇرىستاننىڭ: قانۇنى، دۆلەت تۈزۈمى، رەسمىي تىلى، سىياسىي قۇرۇلمىسى تەييارلىنىدۇ • بۇ ھەججەتلەر خەلقئارا مۇناسىۋەتلەرگە: «ئۇيغۇرلار تەييار!» دېگەن ئۇچۇر بېرىدۇ10. ئۇيغۇر دىجىتالىق دۆلەت پلاتفورمىسىجۇڭگو خىتايدىكى سۆز ھەققى توسۈلغان ئۇيغۇرلارغا نىسبەتەن: • دىئاسپۇرا ئارقىلىق مۈستەقىل ئۇيغۇر مىجلىسى،مۈستەقىل ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، دىجىتالىق دىپلوماتىيە قورالى قۇرۇلۇپ، • تۇراندىن كەلمىش ھەقسىز قوللاش بىلەن كەسپىي مەزمۇن ئومۇمىي ھالدا ئېلان قىلىنىدۇemoji نەتىجەتۇران — خىيالىي ئەمەس، پۇرسەتتۇر.ئۇيغۇرلار ئۈچۈن:emoji ھۆرلۈك، شەخسىيەت، ئادالەت ۋە كېلەچەك — پەقەت ئۇيغانغان، تەدبىرلىك، زېھىن بىلەن قۇرۇلغان تۇراندىنلا كېلىدۇ.
ئەركىن سابىت شاۋۇت(
كومپيۇتېر ئالى ئىنژېنېر، تەتقىقاتچى، يازغۇچى)

 

 

 

#Barinajans #HandOffGaza #SahteDiplomalarıAçıklayın #Bitget #EmniyetHakkınıİstiyor #Nadidi #Demokrasi Komisyonu #TOWNS #AlpaslanHocaHedefte #Halı #Affet Türkiyem #Selçuk Alagöz #pragmatist #Geleceğimiz Çalındı #Sahte #2024 KPSS #Ak Parti #haberler #keremaktuerkoğlu #Anadolu #Ndidi


Orjinal Köşe Yazısına Git
— KÖŞE YAZISI SONU —