• BIST 100

    10370,71%2,46
  • DOLAR

    40,28% 0,11
  • EURO

    46,81% 0,24
  • GRAM ALTIN

    4334,57% 0,19
  • Ç. ALTIN

    6898,98% 0,00

Yasəmən Qaraqoyunlu-Türklərin İrandakı 100 İllik Məğlubiyyəti

Günün sualı budur: İran məsələsini necə çözməliyik? – Türk millətinin perspektivindən, yoxsa – Azərbaycan coğrafiyası perspektivindən?

21.06.2025 15:19:00 0
Yasəmən Qaraqoyunlu-Türklərin İrandakı 100 İllik Məğlubiyyəti

 

Ərəblər Sasaniləri devirdikdən sonra, IX–X əsrlərdə atəşpərəst parsilər Hindistana qaçdılar, Qucarat vilayətində koloniya halında məskunlaşdılar. Min il sonra, XIX əsrdə və XX əsrin əvvəllərində Hind parsələri İrana böyük sərmayələr yatırdılar. Onlar İrançılığın və farslığın lobbiçilərinə çevrildilər, İngiltərə parlamentində ömürlük deputat olan şəxslər yetişdirdilər, İngiltərə və Hindistanda missioner təşkilatları açdılar, fondlar qurdular. Hindistanı işğal edən Şərqi Hindistan Şirkəti ilə əlaqəyə girdilər və bu şirkətə xidmət etdilər. Qazandıqları pulları İranda İslam öncəsi farslığın dirildilməsinə yönəltdilər.

Hind parsilərindən olan Lamekji Limji Hatarianın fəaliyyətləri ilə İrana qayıtdılar, Nəsrəddin Şahla görüşdülər. Yüzlərlə qız və oğlan məktəbləri açdılar, İslam öncəsi Pers tarixini və dilini diriltdilər. İngiltərə ilə birlikdə, onun himayəsində atəşpərəstləri və zərdüştiləri qoruyub dəstəklədilər. Açdıqları məktəblərdə oxutduqları tələbələri Avropa universitetlərində təqaüdlə oxutdular. O dövrün bütün yazarlarını və siyasətçilərini himayə edib maliyyələşdirdilər. M.F. Axundov və Mirzə Məlkum xan Hatarianın missionerləri və sözçüləri idilər.

Hind parsələri Bəhai hərəkatının dəstəkçiləri idilər. Bəhai liderləri ilə birlikdə görüşüb müzakirələr aparırdılar. Hind atəşpərəstlərinin Avropa universitetlərində oxuyan iranlı tələbələri İrana qayıdaraq Qacar dövlətinə qarşı mübarizəyə başladılar. Məşrutə inqilabını etdilər. Qacar dövlətinin rəsmi dilinin fars dili olması ilə bağlı ilk məclisdə qanun qəbul etdirdilər. Qacar dövlətini yıxdılar, İranı fars dövlətinə çevirdilər.

Rza Pəhləvi sülaləsini qurdular və İranı farslaşdırdılar. Fars tarixi ideallaşdırıldı, yüzlərlə əsər yazıldı. İngiltərənin İrandakı səfiri Ərdəşir Reporter və yəhudi Əli Firuği Rza şahın modern İran fars dövlətinin qurulmasında əsas yardımçıları, baş müşavirləri və ideoloqları oldular. İran fars dövlətini Hindistandakı zərdüşti parsilər dirildib qurdu. Min ildən sonra. İngiltərə və Qərb dəstəyi ilə.

Bu proseslər haqqında məqaləm tezliklə yayımlanacaq.
Qızılbaşlıqla şiəliyin fərqli görüş və inanclar olması haqqında məqaləm də çapa hazırlanır.

Bildiyim tək bir şey var:
Biz İran tarixini yaxşı bilmirik.
Biz türklər İranın sahibi ola-ola İran platosunda məğlub olmuşuq. İngiltərəyə və Sasanlı farslarına məğlub olmuşuq. 100 ildir məğlubuq.

Biz Qərb oryentalizmini də heç bilmirik.
Qərb oryentalizmi Osmanlıda, Hindistanda, Çində, Afrikada, İranda, Yaponiyada, Qafqazda çox fəal çalışmışdır.
Oryentalizmi bilməyən Qərb sistemini tanıya bilməz.
Yalnız Qərb sistemini tanımayan biri Qərb heyranı ola bilər.
Tanıdıqca bu sistemin qlobal canavar, şər olduğunu görmək mümkündür.

Türklərin Hindistanda 200 illik, Rusiyada 600 illik məğlubiyyətləri də ayrı bir mövzudur.
XIX–XX əsrlər Türk millətinin məğlubiyyət əsrləridir.

Türk milləti öz tarixinə böyük Türk millətinin perspektivindən baxmır; kiçik Türkiyə, Azərbaycan, Özbəkistan, Tatarıstan perspektivindən baxır.
"Bütöv Azərbaycan" ideyası da İrana böyük Türk millətinin perspektivindən yox, Azərbaycan coğrafiyası perspektivindən baxmaqdır. İran platosunda Türk arealını kiçiltməkdir.

Mən bunu dedikcə Güneyli soydaşlarımızın ateist, solçu, azərbaycançı kəsiminin təhqir və təzyiqlərinə məruz qalıram. Hətta "İrançı" adlandırılıram. İran platosunda Türk millətinin etnodemoqrafik və dil arealı İrandan Azərbaycana doğru çəkilir, coğrafi baxımdan kiçilir. Bunu milli hərəkatımızın diqqətinə çatdırıram ki, bu doğrudurmu? Burada bir az duraq, düşünək.

Quzeyin və Güneyin doqmatik qruplarının hücumlarına uğrayıram.
Günün sualı budur:
İran məsələsini necə çözməliyik?
– Türk millətinin perspektivindən, yoxsa
– Azərbaycan coğrafiyası perspektivindən?

Bu sualları Milli Hərəkata ünvanlayıram.
Hər bir perspektiv fərqli strategiyalar doğurur.

Türk milləti çağdaş qlobal siyasətini Türk milləti perspektivindən yürütmək ağlından məhrumdur və coğrafiya mərkəzli tarixçilik və millətçilik üzərindən siyasət qurur.
Coğrafiya millətçiliyi Türk millətini parçalayır və belini qırır.

İstəsəniz bu məqaləni jurnal nəşrinə uyğun olaraq daha da redaktə və ya akademik forma gətirə bilərəm.

 

#Yasəmən Qaraqoyunlu

 

 

#Google #Barinajans #Tekirdağ #Hamza #Hürmüz #İranABD #Transfer #İl Başkanları #ErsinTatarileYeniden #FilistinSultanları #Arda Güler #Vargas #AnahtarSenOl #Kenan Yıldız #Sohbet #Metro #Houston #Hayrettin #IsraeliranWar #İranİsraelConflict #Affet Türkiyem #Trump #SağlıkYönetimi Meslektaşımız 

 

#Barinajans #Hasan Barın #ABD İran #Hürmüz #Fatih Altaylı #Kenan Yıldız #Kamu #Dünya Savaşı #TatarlaGüçkı KKTC #ayt2025 #yks2025 #btg Savunma #Taksici #Haliburton #Metro #İl Başkanları #Batman'ın Sason #Esnaf #Anna Cristina #İsmail #İranVsİsrael #Kamu #Asgari #il başkanları #İranİsraelConflict 

 

 

Haber Editörü

admin admin

admin@barinajans.com

Suriye’den Son Dakika: Arap Aşiretleri Genel Seferberlik İlan Etti Süveyda’nın büyük bölümü aşiret güçlerinin kontrolüne geçti, Dürzi lideri El-Hicri’nin kaçtığı iddia edildi

Erdoğan’dan İsrail'e çok sert uyarılar: “Biz bu topraklarda ev sahibiyiz; “İsrail şımarık bir terör devletidir, Suriye’nin parçalanmasına asla rıza göstermeyiz”

İsrail bu kez de Gazze'deki kliseyi vurdu; Meloni: “Kutsal Aile Kilisesi bile vuruldu, bu saldırılar meşru olamaz”

11 Ortadoğu Ülkesinden dikkat çeken çıkış: Suriye'nin egemenliğine tam destek, yabancı müdahaleye net ret

İran Ahlaki ve Yapısal Bir Çöküşün Eşiğinde: Halkın Sesi mi, Çöküşün Sesi mi?

ایران در آستانه‌ی فروپاشی اخلاقی و ساختاری؛ صدای مردم یا صدای سقوط؟

Reuters: Bedevi Militanlar Dürzilere Saldırdı; Ordu çekildi; Yerel kaynaklar; militanlar sahaya indi, 1000’den fazla Bedevi sivil Dürzilerin elinde esir tutuluyor

Bir Türk əsgərinin qanla yazılmış dastanı – Əsgərov Musa Amil oğlu

MSB: "İsrail Saldırıları Bölgeyi Kaosa Sürüklüyor; Suriye talep ederse, destek vermeye hazırız”

Suriye Lideri Ahmed Şara'dan Sert Mesajlar “Barış isteyenle masaya otururuz, savaş isteyenle cephede buluşuruz”

Irak'ın Kut Kentindeki Alışveriş Merkezinde Facia: 50’den Fazla Kişi Hayatını Kaybetti

Bir Rəşad Cəfərov Kimi Olmaq

Paşinyan’dan Dikkat Çeken Türkiye Mesajı "Türkiye ile barış, Ermenistan’ın tek mantıklı seçeneğidir"

Alaska Açıklarında 7.2 Büyüklüğünde Deprem! Tsunami Uyarısı Yapıldı

الهجمات الإسرائيلية الأخيرة على سوريا وعُقدة السويداء: حسابات استراتيجية تُبنى على هشاشة طائفية

İsrail’in Suriye’ye Yönelik Son Saldırıları ve Süveyda Düğümü: Mezhepsel Kırılganlık Üzerinden Yürütülen Stratejik Hesaplar

Suriye Devlet Ajansı: Ateşkes Sağlandı, Dürzi Bölgesinde Ordu Geri Çekiliyor; Ordu çekiliyor; Dürzi Bölgesi'nde Ordu Yerine polis göreve başlıyor

Hakan Fidan: “İsrail Dürzileri Provoke Ediyor, PYD ve YPG’yi Uyardık”

Türkiye’den İsrail’e Sert Mesaj: Suriye Saldırıları Bölgeyi İstikrarsızlaştırıyor

Türkmen Siyasetçi Dr Muhtar Fatih, Hasan Barın'a Suriye’deki son gelişmelerle ilgili verdiği röportajda düşüncelerini belirtti

Suriye'deki Camilerde Cihad Çağrısı yapılıyor: “Eli silah tutanlar cepheye!”

İsrail Savunma Bakanı: “Şam'da acı verici saldırılar başladı” ; İsrail’den Şam’a Peş Peşe Saldırılar: Devlet Başkanlığı Sarayı Çevresi ve Genelkurmay Hedefte

İsrail Ordusu Sınır Kapılarını Açtı: Dürzi Gençler İsrail'e Akın Ediyor

Türkiye Gene Alev Alev: Orman Yangınları 8 İlde Etkili Oldu

İsrail, Süveyda’da Suriye Ordusunu Vuruyor

Süveyda Kaynıyor: Suriye Ordusu Tanklarla Gidiyor, İsrail Önceden bilgilendırildi ; Dürzi milislerle Bedevi aşiretler arasında kanlı çatışmalar yaşanıyor; Dürzi Gençler İsrail’e Kaçıyor!!

Tekirdağ Şarköy'de Orman Yangını Paniği Hayvanlar Can Havliyle Kaçıyor, Ekipler Seferber Oldu!

Kanal 12: Washington’ın talebi üzerine İsrail, Suriye’nin güneyindeki askeri operasyonlarını durdurmayı kabul etti

Zengezur Özgürlük Harekatı, 15 Temmuz Hain Kalkışmasının Yıldönümü Dolayısıyla Mesaj yayınladı

Netanyahu Koca Burnunu Suriye'ye de uzatıyor: “Rejim güçleri ve silah depolarına saldırı başlatılması talimatını verdik”

Yükleniyor

Haberi Sesli Oku

Bir Türk əsgərinin qanla yazılmış dastanı – Əsgərov Musa Amil oğlu

Bir Rəşad Cəfərov Kimi Olmaq

İran’da Kayıp Yardımsever: Sercan Eran Vakası Rejim Sınırlarının Kırmızı Çizgisine mi Çarptı?

Fazil Mustafa’dan Gazeteci Elman Cəfərli’ye 50. Yıl Kutlaması

Türk Dünyası Dayanışma ve Yardımlaşma Teşkilatı Azebaycan Ülke Başqanlığının B A Ş S A Ğ L I Ğ I

Mübariz Mansimov’dan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e Destek Mesajı

Rusya'da Azerbaycanlı Aileye Kanlı Operasyon: Edebiyat Dünyasına Vicdan Çağrısı

"İki Devlet, Tek Vizyon": Türkiye ve Azerbaycan’dan Ortak Sosyal Sorumluluk

Türkiye Sınırında Mafya Gölgesi: Urmiye, Zindeşti Ailesinin Pençesinde

‎بيان صادر عن فعاليات سياسية واجتماعية تركمانية سورية

İran’daki PKK-Peşmerge Varlığı: Güney Azerbaycan Üzerinden Yeni Bir Terör Kuşağı mı Örülüyor?

Erdoğan ile Suriye Lideri Şara Dolmabahçe’de Tarihi Zirvede Buluştu

Çin halk cumhuriyetinin Borç Diplomasisi:

İç Savaş Görüntüsü Verenlere Cihat Yaycı’dan Sert Tepki

Uluslararası Topluma Çağrı: Birlikte Yaşamak ve Barış Mümkündür

Polonya’dan Türkiye’ye Güvenlik Mesajı: Yeni Avrupa Mimarisi Ortak İnşa Edilmeli

Azerbaycan ve İran Başkanları Dostluk Mesajı Verdi

Rusya'nın Semerkand'daki Krizi: Özbekistan'ın Batı ile Yükselen İlişkileri

التركمان :شعب قديم في سوريا

بين الفكرة والخذلان: معركة الوعي في زمن التشبيح المُقنّع

Antalya’da Dünya Azerbaycanlılarının Tarihi Birliği

Suriye'de Müslüman yönetimine karşı isyan edenler kimlerdir? - Tural Irfan yazıyor

Talat Paşa’yı Saygıyla Anıyoruz

Tenzile Rüstemhanlı, İlber Ortaylı ile Görüştü Milletvekili Tenzile Rüstemhanlı,

Minik Öğrencilerden Yerel Yönetime Anlamlı Ziyaret

Yuri Romanov'un "Ben Savaşı Çekiyorum... Hayatta Kalma Okulu" Kitabı Türkçeye Kazandırıldı

Demir Kırat: Rumeli’de Son Nöbet – Osmanlı’nın Balkanlardaki Son Direnişi

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 36 30 1 5 60 95
2.Fenerbahçe 36 26 4 6 51 84
3.Samsunspor 36 19 10 7 14 64
4.Beşiktaş 36 17 8 11 23 62
5.İstanbul Başakşehir 36 16 14 6 4 54
6.Eyüpspor 36 15 13 8 5 53
7.Trabzonspor 36 13 11 12 13 51
8.Göztepe 36 13 12 11 9 50
9.Rizespor 36 15 17 4 -6 49
10.Kasımpaşa 36 11 11 14 -1 47
11.Konyaspor 36 13 16 7 -5 46
12.Alanyaspor 36 12 15 9 -7 45
13.Kayserispor 36 11 13 12 -12 45
14.Gazişehir Gaziantep 36 12 15 9 -5 45
15.Antalyaspor 36 12 16 8 -25 44
16.Bodrum FK 36 9 17 10 -17 37
17.Sivasspor 36 9 19 8 -16 35
18.Hatayspor 36 6 22 8 -27 26
19.Adana Demirspor 36 3 28 5 -58 2

YAZARLAR